ସେଲ୍ୟୁଲୋଜ୍ ଇଥର HPMCର ତାପଜ ଜେଲେସନ୍ ତାପମାତ୍ରା

ପରିଚୟ କରାଇବା

ସେଲୁଲୋଜ୍ ଇଥରଗୁଡ଼ିକ ସେଲୁଲୋଜ୍ ରୁ ପ୍ରାପ୍ତ ଆନିଓନିକ ଜଳ-ଦ୍ରବଣୀୟ ପଲିମର। ଏହି ପଲିମରଗୁଡ଼ିକର ଘନତା, ଜେଲିଂ, ଫିଲ୍ମ-ଫର୍ମିଂ ଏବଂ ଏମଲସିଫାଇଂ ଭଳି ଗୁଣ ଯୋଗୁଁ ଖାଦ୍ୟ, ଔଷଧ, ପ୍ରସାଧନ ଏବଂ ନିର୍ମାଣ ଭଳି ବିଭିନ୍ନ ଶିଳ୍ପରେ ଅନେକ ପ୍ରୟୋଗ ଅଛି। ସେଲୁଲୋଜ୍ ଇଥରଗୁଡ଼ିକର ସବୁଠାରୁ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଗୁଣଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ ହେଉଛି ସେମାନଙ୍କର ଥର୍ମାଲ୍ ଜେଲେସନ୍ ତାପମାତ୍ରା (Tg), ଯେଉଁ ତାପମାତ୍ରାରେ ପଲିମର ସୋଲ୍ ରୁ ଜେଲକୁ ଏକ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଦେଇଥାଏ। ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରୟୋଗରେ ସେଲୁଲୋଜ୍ ଇଥରଗୁଡ଼ିକର କାର୍ଯ୍ୟଦକ୍ଷତା ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରିବାରେ ଏହି ଗୁଣ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ। ଏହି ପ୍ରବନ୍ଧରେ, ଆମେ ଶିଳ୍ପରେ ସର୍ବାଧିକ ବ୍ୟବହୃତ ସେଲୁଲୋଜ୍ ଇଥର ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ ହାଇଡ୍ରୋକ୍ସିପ୍ରୋପିଲ୍ ମିଥାଇଲସେଲୁଲୋଜ୍ (HPMC) ର ଥର୍ମାଲ୍ ଜେଲେସନ୍ ତାପମାତ୍ରା ବିଷୟରେ ଆଲୋଚନା କରୁଛୁ।

HPMCର ତାପଜ ଜେଲେସନ୍ ତାପମାତ୍ରା

HPMC ହେଉଛି ଏକ ଅର୍ଦ୍ଧ-କୃତ୍ରିମ ସେଲୁଲୋଜ ଇଥର ଯାହା ଏହାର ଅନନ୍ୟ ଗୁଣ ଯୋଗୁଁ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରୟୋଗରେ ବହୁଳ ଭାବରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ। HPMC ପାଣିରେ ବହୁତ ଦ୍ରବଣୀୟ, କମ୍ ସାନ୍ଦ୍ରତାରେ ସ୍ପଷ୍ଟ ଚିକ୍କଣ ଦ୍ରବଣ ଗଠନ କରେ। ଅଧିକ ସାନ୍ଦ୍ରତାରେ, HPMC ଜେଲ୍ ଗଠନ କରେ ଯାହା ଗରମ ଏବଂ ଥଣ୍ଡା ହେବା ପରେ ପ୍ରତିବର୍ତ୍ତନୀୟ ହୋଇଥାଏ। HPMC ର ତାପଜ ଜେଲେସନ୍ ଏକ ଦୁଇ-ପଦକ୍ଷେପ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଯେଉଁଥିରେ ମାଇକେଲ୍ ଗଠନ ଏବଂ ତାପରେ ମାଇକେଲ୍ ଏକତ୍ରୀକରଣ ହୋଇ ଏକ ଜେଲ୍ ନେଟୱାର୍କ ଗଠନ କରାଯାଏ (ଚିତ୍ର 1)।

HPMCର ତାପଜ ଜେଲେସନ୍ ତାପମାତ୍ରା ଅନେକ କାରଣ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ ଯେପରିକି ପ୍ରତିସ୍ଥାପନର ଡିଗ୍ରୀ (DS), ଆଣବିକ ଓଜନ, ସାନ୍ଦ୍ରତା, ଏବଂ ଦ୍ରବଣର pH। ସାଧାରଣତଃ, HPMCର DS ଏବଂ ଆଣବିକ ଓଜନ ଯେତେ ଅଧିକ ହେବ, ତାପଜ ଜେଲେସନ୍ ତାପମାତ୍ରା ସେତେ ଅଧିକ ହେବ। ଦ୍ରବଣରେ HPMCର ସାନ୍ଦ୍ରତା Tgକୁ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଭାବିତ କରେ, ସାନ୍ଦ୍ରତା ଯେତେ ଅଧିକ ହେବ, Tg ମଧ୍ୟ ଅଧିକ ହେବ। ଦ୍ରବଣର pH ମଧ୍ୟ Tgକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରେ, ଯାହା ଫଳରେ ଏସିଡିକ୍ ଦ୍ରବଣ କମ Tg ହୋଇଥାଏ।

HPMC ର ତାପଜ ଜେଲେସନ୍ ପ୍ରତିବର୍ତ୍ତନୀୟ ଏବଂ ଏହା ବିଭିନ୍ନ ବାହ୍ୟ କାରଣ ଯେପରିକି ସିଅର୍ ଫୋର୍ସ୍, ତାପମାତ୍ରା ଏବଂ ଲୁଣ ସାନ୍ଦ୍ରତା ଦ୍ୱାରା ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇପାରେ। ସିଅର୍ ଜେଲ୍ ଗଠନକୁ ଭାଙ୍ଗିଥାଏ ଏବଂ Tg କୁ କମ କରିଥାଏ, ଯେତେବେଳେ ତାପମାତ୍ରା ବୃଦ୍ଧି କରିବା ଦ୍ଵାରା ଜେଲ୍ ତରଳିଯାଏ ଏବଂ Tg କୁ କମ କରିଥାଏ। ଦ୍ରବଣରେ ଲୁଣ ମିଶାଇବା ମଧ୍ୟ Tg କୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥାଏ, ଏବଂ କ୍ୟାଲସିୟମ୍ ଏବଂ ମ୍ୟାଗ୍ନେସିୟମ୍ ଭଳି କ୍ୟାଟେସନ୍ ର ଉପସ୍ଥିତି Tg କୁ ବୃଦ୍ଧି କରିଥାଏ।

ବିଭିନ୍ନ Tg HPMC ର ପ୍ରୟୋଗ

HPMC ର ଥର୍ମୋଗେଲିଂ ଆଚରଣକୁ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରୟୋଗ ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଇପାରିବ। କମ୍ Tg HPMC ଗୁଡ଼ିକୁ ତୁରନ୍ତ ମିଠା, ସସ୍ ଏବଂ ସୁପ୍ ଫର୍ମୁଲେସନ୍ ଭଳି ଦ୍ରୁତ ଜେଲେସନ୍ ଆବଶ୍ୟକ କରୁଥିବା ପ୍ରୟୋଗଗୁଡ଼ିକରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ। ଉଚ୍ଚ Tg ସହିତ HPMC ବିଳମ୍ବ କିମ୍ବା ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ଜେଲେସନ୍ ଆବଶ୍ୟକ କରୁଥିବା ପ୍ରୟୋଗଗୁଡ଼ିକରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ, ଯେପରିକି ଔଷଧ ବିତରଣ ପ୍ରଣାଳୀର ଗଠନ, ନିରନ୍ତର ମୁକ୍ତି ଟାବଲେଟ୍ ଏବଂ କ୍ଷତ ଡ୍ରେସିଂ।

ଖାଦ୍ୟ ଶିଳ୍ପରେ, HPMC କୁ ଏକ ଘନକାରୀ, ସ୍ଥିରକାରୀ ଏବଂ ଜେଲିଂ ଏଜେଣ୍ଟ ଭାବରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ। କମ୍ Tg HPMC କୁ ତୁରନ୍ତ ମିଠା ଫର୍ମୁଲେସନରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ଯାହା ଇଚ୍ଛିତ ଗଠନ ଏବଂ ମାଉଥଫିଲ୍ ପ୍ରଦାନ କରିବା ପାଇଁ ଦ୍ରୁତ ଜେଲେସନ ଆବଶ୍ୟକ କରେ। ଉଚ୍ଚ Tg ସହିତ HPMC କୁ କମ୍-ଚର୍ବି ସ୍ପ୍ରେଡ ଫର୍ମୁଲେସନରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ଯେଉଁଠାରେ ସିନେରେସିସ୍ ରୋକିବା ଏବଂ ସ୍ପ୍ରେଡ ଗଠନ ବଜାୟ ରଖିବା ପାଇଁ ବିଳମ୍ବ କିମ୍ବା ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ଜେଲେସନ ଆବଶ୍ୟକ ହୁଏ।

ଔଷଧ ଶିଳ୍ପରେ, HPMC କୁ ଏକ ବାଇଣ୍ଡର, ବିଘଟନକାରୀ ଏବଂ ସ୍ଥାୟୀ ମୁକ୍ତି ଏଜେଣ୍ଟ ଭାବରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ। ଉଚ୍ଚ Tg ସହିତ HPMC କୁ ବର୍ଦ୍ଧିତ-ମୁକ୍ତିକରଣ ଟାବଲେଟ୍ ଗଠନରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ, ଯେଉଁଠାରେ ବିସ୍ତାରିତ ସମୟ ପାଇଁ ଔଷଧ ମୁକ୍ତ କରିବା ପାଇଁ ବିଳମ୍ବ କିମ୍ବା ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ଜେଲେସନ୍ ଆବଶ୍ୟକ ହୁଏ। ନିମ୍ନ Tg HPMC କୁ ମୌଖିକ ବିଘଟନକାରୀ ଟାବଲେଟ୍ ଗଠନରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ, ଯେଉଁଠାରେ ଇଚ୍ଛିତ ମୁଖ ଅନୁଭବ ଏବଂ ଗିଳିବା ସହଜ କରିବା ପାଇଁ ଦ୍ରୁତ ବିଘଟନ ଏବଂ ଜେଲେସନ୍ ଆବଶ୍ୟକ ହୁଏ।

ନିଷ୍କର୍ଷରେ

HPMCର ତାପଜ ଜେଲେସନ୍ ତାପମାତ୍ରା ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଗୁଣ ଯାହା ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରୟୋଗରେ ଏହାର ଆଚରଣ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରେ। HPMC ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରୟୋଗ ପାଇଁ ପ୍ରତିସ୍ଥାପନ ଡିଗ୍ରୀ, ଆଣବିକ ଓଜନ, ସାନ୍ଦ୍ରତା ଏବଂ ଦ୍ରବଣର pH ମୂଲ୍ୟ ମାଧ୍ୟମରେ ଏହାର Tg କୁ ସଜାଡ଼ିପାରେ। କମ୍ Tg ସହିତ HPMC ଦ୍ରୁତ ଜେଲେସନ୍ ଆବଶ୍ୟକ କରୁଥିବା ପ୍ରୟୋଗ ପାଇଁ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ, ଯେତେବେଳେ ଉଚ୍ଚ Tg ସହିତ HPMC ବିଳମ୍ବ କିମ୍ବା ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ଜେଲେସନ୍ ଆବଶ୍ୟକ କରୁଥିବା ପ୍ରୟୋଗ ପାଇଁ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ। HPMC ଏକ ବହୁମୁଖୀ ଏବଂ ବହୁମୁଖୀ ସେଲୁଲୋଜ ଇଥର ଯାହାର ବିଭିନ୍ନ ଶିଳ୍ପରେ ଅନେକ ସମ୍ଭାବ୍ୟ ପ୍ରୟୋଗ ଅଛି।